Gastvrij Fryslân

Gastvrij Fryslân is een programma van ondernemers, onderwijs en overheden en is gericht op het versterken van de gastvrijheidssector in Fryslân. Het is een beleids- en uitvoeringsprogramma van circa € 25 miljoen met als doel het bewerkstelligen van ‘slimme groei’.

Slimme groei van toerisme zorgt voor een prettige en gezonde woon- en leefomgeving. Daarnaast levert het een bijdrage aan het behoud van natuur- en cultuurerfgoed en zorgt het voor toekomstbestendige banen in een veranderende economie. Deze ambitie is vertaald naar zeven ontwikkelopgaven:

1. Slimme Groei 
2. Toekomstbestendige Banen 
3. Destinatiemanagement 
4. Waterrecreatie 
5. Vitale Logiesaccommodaties 
6. Dagrecreatieve Netwerken
7. Toeristische Data op Orde 

IPF is hierin een verbindende speler en participeert actief door het leveren van een secretaris voor de Stuurgroep Gastvrij Fryslân die toeziet op de triple helix samenwerking en uitvoering. De programma’s Toerisme Alliantie Fryslân, Vitale Logiesaccommodaties, Dagrecreatieve Netwerken en Toerisme Challenge zijn ondergebracht bij IPF en leveren samen met andere publieke en privaatrechtelijke organisaties een belangrijke bijdrage aan deze ontwikkelopgaven.

De TAF is een actiegericht netwerk dat het triple helix ecosysteem verbindt en initiatieven ontplooit ter versterking van Friese gastvrijheidssector. Daarmee is de scope van de TAF volledig gericht op verbinden, onderzoek op basis van netwerkinitiatieven en experiment om tot nieuwe oplossingen te komen. We zijn een denktank die verbindt maar ook aanjaagt (onderzoek en experiment) zowel in beleidsontwikkeling naar de toekomst maar ook in de uitvoering hier en nu.

In de Toerisme Alliantie Fryslân zitten ondernemers (toerisme, recreatie en retail), onderwijs (mbo en hbo), overheden (provinsje Fryslân en gemeenten) en maatschappelijke organisaties vanuit de cultuur- en natuursector.

Waar we op inzetten

• Stakeholders binnen de sector versterken en verbinden.
• Ondernemerschap versterken op gebied van innovatie, duurzaamheid en circulariteit. 
• Nieuwe intersectorale verbindingen aanjagen (cultuur, retail, natuur, etc.)
• Gastvrijheidssector verbinden aan maatschappelijke uitdagingen.

Resultaten 2023

• Naast het organiseren van de eigen TAF bijeenkomsten is ook inhoud gegeven aan de Takomst TAF. Hetzelfde principe als de TAF maar dan met Friese enthousiastelingen tot 35 jaar;
• Politiek was 2023 een erg bewogen jaar, waarbij de TAF (pro-) actief heeft bijgedragen aan het Programma Gastvrij Fryslân en informatiebijeenkomsten voor stakeholders en Statenleden;
• Op inhoud werd er door ‘het ecosysteem’ in 2023 nog hard gewerkt aan het uitvoeringsprogramma ‘Gastvrij Fryslan 2028’ waar de TAF op de diverse niveaus een bijdrage heeft geleverd o.a. als lid van de stuurgroep ‘Vitale Logiesaccommodaties’. Een ander thema dat in 2023 in samenwerking met o.a. Vereniging Circulaire Friesland verder werd aangejaagd was circulair ondernemen, onderdeel van het Actieprogramma Circulaire Gastvrijheidssector Friesland. In 2023 zijn diverse trajecten opgestart om ondernemers in de Friese gastvrijheidssector te helpen met verduurzamen. Als kers op de circulaire taart is in november 2023 het Europese traject North Sea Region ‘Speed up Sustainability Skills in Tourism’ van start gegaan, waar de TAF in april 2021 als aanjager mee is gestart door verbindingen met o.a. Zeeland te leggen; 
• Daarnaast heeft de TAF nog een aantal onderzoeken/experimenten zelf aangejaagd o.a. een stoomcursus landelijkgebied,  ontwikkelen bouwstenen ruimtelijke opgaven en het experiment buurtcamping Bilgaard ondersteunen. 

Als partner, aanjager, verbinder en netwerker zijn er door de TAF in 2023 diverse resultaten behaald. Vaak zijn deze resultaten een gedeeld succes met mede organisaties, passend bij de opdracht van de TAF: verbinden, netwerken, versterken en aanjagen. 

Voorbeelden van deze successen uit 2023 zijn;

• Inspiratie congrestival georganiseerd (i.s.m. Merk Fryslan, Provincie Fryslan en Vereniging Circulair Friesland) met circa honderd deelnemers
• Ode aan de washand (i.s.m. VVV Waterland van Friesland); met internationaal mediabereik;
• Culturele Alliantie Fryslân (CAF) opgezet voor het verbinden en versterken van de Friese culturele sector. We hebben twee bijeenkomsten georganiseerd en de Friese culturele sector bij elkaar gebracht;
• Retail Alliantie Fryslân (RAF) opgezet voor het verbinden en versterken van de Friese retailsector. We hebben inspirerende bijeenkomsten georganiseerd met als doel, kennis delen, verbinden en netwerk versterken voor de retailsector;
• Agenderen/onderzoek voor een sterker evenementenklimaat in Fryslân. Middels diverse bijeenkomsten is er een analyse gemaakt en aangeboden aan de provincie en gemeenten van hoe het evenementenklimaat versterkt kan worden (diverse bijeenkomsten; honderd deelnemers).

Het programma Vitale Logiesaccommodaties is een van de zeven pijlers van het Programma Gastvrij Fryslân 2028. Een ambitieus project waarin ondernemers met logiesaccommodaties en overheden gestimuleerd en ondersteund worden om van goede plannen en ideeën toekomstbestendige plannen te maken, passend bij Fryslân en haar bewoners. Met ruimtelijke kwaliteit, goede voorzieningen en vitale bedrijven wordt Fryslân mooier en leefbaarder. Daarmee heeft de provincie toegevoegde waarde voor gasten en bewoners.

Waar we op inzetten

Vitale Logiesaccommodaties zet zich in voor het vitaliseren van bestaand aanbod: vernieuwen en herontwikkelen van kleinschalig aanbod van logiesaccommodaties. Een team van landelijke experts ondersteunt ondernemers bij de uitwerking van ambitieuze plannen, waar nodig in samenwerking met gemeenten en provincie. Ook wordt er gewerkt aan bestemmingsontwikkeling; cofinanciering voor het opstellen van ontwikkelkaders en gebiedsplannen, waardoor initiatieven beter en met hulp van een team experts kunnen worden beoordeeld. Tenslotte wordt er ingezet op kennissessies om te leren in en met het netwerk.

Resultaten 2023

• Door vijftien ondernemers te ondersteunen bij plannen voor bestaande en nieuwe accommodaties én door zeven ondernemers te ondersteunen bij initiatieven met grote impact op de omgeving, waardoor gemeenten betrokken zijn in het traject. De experts van het Recreatie Expert team (RET) hielpen deze 22 ondernemers door van een goed idee een geweldig plan te maken. Een circulaire tool, aan de hand van de zeven pijlers van de Circulaire Economie, wordt hierbij gebruikt, om zo bij te dragen aan de Sustainable Development Goals. Bekijk hier bijvoorbeeld de praatplaat ‘De impact van een duurzame haven’;
• Door de regeling ‘cofinanciering bij gemeentelijke ontwikkelingskaders en gebiedsontwikkeling’, waar zeven gemeenten gebruik van hebben gemaakt én door twee gemeenten te ondersteunen door de inzet van het Gemeentelijk Kwaliteitsteam (GKT). Het GKT ondersteunt gemeenten bij het verder brengen van verblijfsrecreatieve initiatieven tot vergunningverlening;
• Door kennisontwikkeling te stimuleren met twaalf kennissessies voor 82 ondernemers en voor alle achttien gemeenten en de provincie:
  • Vijf sessies specifiek voor ondernemers, over thema’s als de omgevingswet, de omgevingsvergunning, duurzaam ondernemen en het schrijven van een businessplan;
  • Vijf sessies waarin ambtenaren van gemeenten en provincie zijn geïnspireerd op de thema’s. Borging Toeristische exploitatie, het opstellen van ontwikkelkaders en over de instrumenten van Vitale Logies;
  • Twee sessies over thema’s die voor beide groepen interessant waren: de omgevingsvergunning en de inzet van het RET. We brachten ondernemers en ambtenaren samen en met en van elkaar te leren. 

Vitale logies blikt met trots terug op een succesvol jaar.

De Toerisme Challenge ondersteunt samenwerkingsinitiatieven in de Friese gastvrijheidssector gericht op collectieve product-marktcombinaties. Het gaat hierbij om private initiatieven van onderop (zonder overheid) met een maatschappelijke impact op de brede welvaart. Om dit soort initiatieven aan te jagen en te feliciteren, is een projectbureau ingericht om commercieel levensvatbare gastvrije (product-markt) initiatieven te faciliteren richting uitvoering of marktintroductie.

Waar we op inzetten

Het doel is om meer samenwerkingsinitiatieven in de gastvrijheidssector in Fryslân van de grond te krijgen, gericht op ‘slimme groei’ door  collectieve product-marktcombinaties aan te jagen en te faciliteren om zo de brede welvaart te versterken. 

Resultaten 2023

Begin 2023 hebben achttien initiatieven belangstelling getoond voor de Toerisme Challenge. Daarvan hebben dertien zich daadwerkelijk aangemeld. Na twee selectieronden zijn uiteindelijk vijf initiatieven door middel vanprofessionele ondersteuning gefaciliteerd bij de ideeontwikkeling, samenwerking met andere partijen, organisatie (governance), marketing, communicatie en de verbinding met potentiële financiers. Het gaat om de volgende vijf initiatieven: 

• Gastvrijheid aan de Lauwers;
• Terherne Xtra op ‘e Kaart;
• Groene Ster;
• Moddergat aan het Wad;
• Rembrandt & Saskia. 

Daarnaast zijn enkele thema- en netwerksessies georganiseerd voor de deelnemende initiatieven. Terugkijkend naar de doelstelling van de Toerisme Challenge en de achterliggende opgave ‘slimme groei’ van het beleid Gastvrij Fryslân 2028, kan worden gesteld dat de vijf geselecteerde initiatieven nadrukkelijk bijdragen aan een gebalanceerde groei, spreiding van toerisme en aan het op peil houden van het voorzieningenniveau in de betreffende dorpen. Conclusie na één jaar Toerisme Challenge is dat Fryslân goud in handen heeft met het initiatief van onderop, maar tegelijk wordt duidelijk dat de ondersteuning ervan kan worden verbeterd om de kansen voor Fryslân te verzilveren.